Ademhalingsproblemen en pijn op de borst bij post-covid

Wat is het?

Ademhalingsproblemen en pijn op de borst zijn veelvoorkomende klachten bij post-covid. Zelfs mensen die tijdens de acute fase van COVID-19 geen ernstige longklachten hadden, kunnen weken tot maanden later te maken krijgen met benauwdheid, oppervlakkige ademhaling, een drukkend gevoel op de borst of scherpe steken. Deze klachten kunnen beangstigend zijn en sterk lijken op hart- of longproblemen, ook al wijzen onderzoeken vaak niets uit.

De oorzaak is niet altijd eenduidig. Soms gaat het om restschade aan longweefsel, maar vaak ook om ontregeling van het autonome zenuwstelsel, spierspanning of verkeerde ademhaling (dysfunctioneel ademen).

Hoe voelt het?

De klachten verschillen per persoon, maar veel mensen omschrijven het als:

Moeite met diep ademhalen of het gevoel niet ‘volledig’ te kunnen ademen.
Benauwdheid bij lichte inspanning of zelfs in rust.
Drukkende of stekende pijn op de borst, vaak zonder duidelijke aanleiding.
Een brokgevoel of druk op de keel.
Snel buiten adem zijn bij praten, traplopen of staan.
Hyperventilatie of kortademigheid bij prikkels of stress.

Deze klachten kunnen plots opkomen en weer verdwijnen, of langdurig aanhouden. Ze hebben vaak geen relatie met longcapaciteit of zuurstofniveau, maar kunnen wel angst oproepen, zeker als ze lijken op hartproblemen.

Verschil met ‘gewone’ klachten

Ademhalingsproblemen bij post-covid zijn anders dan bijvoorbeeld bij astma of COPD:

Ze zijn vaak onverklaarbaar bij longfunctietesten.
De klachten zijn wisselend en onvoorspelbaar.
Ze kunnen optreden zonder dat de zuurstofverzadiging laag is.
Vaak speelt spanning of overprikkeling een rol, zonder dat het tussen de oren zit.

Wat het anders maakt, is dat rust nemen of ‘even op adem komen’ lang niet altijd helpt: het zenuwstelsel blijft actief reageren, ook als er geen fysieke inspanning is geweest.

Wat helpt wél?

Bewustwording van de ademhaling: leer herkennen wanneer je ademhaling versnelt of oppervlakkig wordt.
Ademhalingsoefeningen met een gespecialiseerde ademtherapeut of logopedist, zoals:
- Neusademhaling
- Verlengde uitademing
- Diafragmatische (buik)ademhaling
Adempauzes nemen bij inspanning en taken opdelen in kleine stukjes.
Prikkelarme omgeving zoeken om ademhaling tot rust te brengen.
Zachte yoga- of ontspanningsoefeningen waarbij je leert voelen in plaats van forceren.

Let op: overmatig focussen op ademhaling kan soms averechts werken. Het is belangrijk dat ademhalingstherapie traag en afgestemd op jouw belastbaarheid wordt opgebouwd.

Wat werkt juist averechts?

Te intensief trainen op conditie: het versterkt vaak hyperventilatie en klachten.
Zonder begeleiding proberen ademhaling 'te controleren', wat spanning juist kan verhogen.
In paniek raken bij benauwdheid, wat begrijpelijk is, maar averechts werkt.
Prikkelrijke omgevingen, zoals drukte, fel licht of geluid, die het zenuwstelsel activeren.

Praktische tips

Gebruik een ademcoach-app om rustig ademen te oefenen, bijvoorbeeld met begeleide ademhaling.
Plan inspanning bewust: adem bewust voor én na elke activiteit.
Neem signalen van druk op de borst serieus, maar weet ook dat dit bij post-covid veel voorkomt zonder direct gevaar.
Vraag naar een verwijzing voor logopedie of ademtherapie bij je huisarts, bij voorkeur iemand die ervaring heeft met post-covid.

Wetenschappelijke inzichten

Onderzoekers vermoeden dat ademhalingsproblemen bij post-covid voortkomen uit:

Ontregeling van het ademhalingscentrum in de hersenen.
Verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel voor interne signalen.
Dysfunctie van de ademhalingsspieren, zoals het middenrif.
Verstoorde gasuitwisseling, ook zonder afwijkingen op scans of testen.

Een aantal studies wijst op verminderde ventilatie-efficiëntie, waarbij het lichaam harder moet werken om genoeg zuurstof binnen te krijgen, zelfs als de longen technisch in orde zijn. Ook wordt er gekeken naar het verband tussen ademhalingsproblemen en autonome disfunctie, zoals POTS.